Profesor Z żalem zawiadamiamy o śmierci Pana Profesora w dniu 28 grudnia 2023r. Instytut Geofizyki Polskiej Akademii Nauk Zakład Sejsmicznych Badań Litosfery Ks. Janusza 64, 01-452 Warszawa tel.: +48 22 6915 653 email: adgip@igf.edu.pl

Wykształcenie

1991	tytuł profesora zwyczajnego
1981	tytuł profesora nadzwyczajnego
1974	habilitacja, AGH Kraków
1969	tytuł dotora nauk fizycznych, IGF PAN
1961	tytuł magistra, Wydział Fizyki, Matematyki i Chemii, specjalizacja - geofizyka

Zatrudnienie

1990 -	profesor zwyczajny w Instytucie Geofizyki PAN
1981 - 1990	profesor nadzwyczajny w Instytucie Geofizyki PAN
1972 - 1981	docent w Instytucie Geofizyki PAN
1969 - 2012	kierownik Samodzielnej Pracowni Głębokich Struktur, a następnie Zakładu Sejsmicznych Badań Litosfery w Instytucie Geofizyki PAN
1972 - 1981	adiunkt w Instytucie Geofizyki PAN
1963 - 1969	asystent w Instytucie Geofizyki PAN
1961 - 1963	asystent w Katedrze Fizyki Litosfery UW

Zagraniczne staże naukowe

1967 - 1968	Instytut Matematyki Akademii Nauk ZSRR w Leningradzie, studia w  zakresie teorii rozchodzenia się fal sejsmicznych
1971 - 1972	Wydział Nauk o Ziemi, Uniwersytet Teksański, Dallas, USA, studia w zakresie struktury i fizyki litosfery

Tematyka badawcza

• badanie struktury i własności fizycznych skorupy ziemskiej I dolnej litosfery
• procesy geodynamiczne w anomalnych strefach Ziemi
• modelowanie sejsmicznych pól falowych

Polskie i międzynarodowe projekty seismiczne

• ​Arktyka i Antarktyka

1982 - 1985	Koordynator Międzyresortowego Problemu Węzłowego Polskiej Akademii Nauk – Badania Polarne.
1985 - 1991	Kierownik Centralnego Programu Badań Polarnych Nr 03.03 PAN  -  Badania Zasobów Żywych, Litosfery i Środowiska regionów Polarnych.
1976 - 1985	Organizator, kierownik i uczestnik trzech ekspedycji geofizycznych do Arktyki we współpracy międzynarodowej z udziałem zespołów naukowych z Norwegii i Niemiec. Arktyka – Archipelag Svalbard : I – 1976,  II – 1978,  III – 1985.
1979 - 1991	Organizator, kierownik i uczestnik czterech ekspedycji geodynamicznych  (geofizyka, geologia) do Antarktyki Zachodniej. Antarktyka – Antarktyka Zachodnia : I – 1979/80, II – 1984/85, III – 1987/88, IV – 1990/91.
1999 - 2008	Współorganizator trzech międzynarodowych ekspedycji geofizycznych w rejon Archipelagu Svalbard z udziałem zespołów naukowych z Norwegii, Niemiec i Japonii oraz jednej ekspedycji geofizycznej do Antarktyki Zachodniej

• Polska i Europa

1969 - 1985	Organizator i kierownik szeregu eksperymentów sejsmicznych zrealizowanych na obszarze Polski i krajów sąsiednich (Czechosłowacja, NRD, ZSSR) na tzw. profilach międzynarodowych -  IV, VII i VIII oraz na wielu profilach regionalnych.
1987 - 1992	Współorganizator i kierownik międzynarodowego eksperymenty sejsmicznego LT-7 (Polska, NRD, 1987).
1997 - 2003	Kierownik i współorganizator wielkich międzynarodowych eksperymentów sejsmicznych na obszarze Europy Centralnej i Południowej ( od Bałtyku po Adriatyk) : POLONAISE’97 (Polska , Niemcy), CELEBRATION 2000 : Central European Lithospheric Experiment Based on Refraction (Polska, Rosja, Białoruś, Słowacja, Czechy, Węgry, Austria, Niemcy), SUDETES 2003 (Polska, Czechy), GRUNDY 2003 (Polska z udziałem potencjału aparatur sejsmicznych z USA), ALP 2002 (Austria, Węgry, Czechy, Słowenia, Polska, Kanada, USA, Chorwacja, Dania). W wymienionych eksperymentach, zrealizowanych na obszarze Europy Centralnej i Południowej, wzięło udział 35 instytucji naukowych i przemysłowych z 17 krajów (Europa, USA i Kanada).
2010	Organizator i kierownik eksperymentu sejsmicznego POLCRUST 01. Głębokie sejsmiczne profilowanie refleksyjne na profilu zlokalizowanym w południowo-wschodniej Polsce.
1991 - 2013	Udział w następujących eksperymentach sejsmicznych : SVEKA’91 (Finlandia), EUROBRIDGE’95, 96, 97 (Litwa, Białoruś, Ukraina), SVEKALAPKO (1998 – 1999, Finlandia, Rosja), DOBRE’99 (Ukraina), PASSEQ ( 2006, Polska, Niemcy, Litwa, Czechy), DOBRE 2 (2007, Ukraina), PANCAKE (2008, Ukraina, Węgry), DOBRE 4 (2009, Ukraina), DOBRE 5 (2011, Ukraina), GEORIFT (2013, Białoruś, Ukraina)

Granty i dotacje finansowe na realizację projektów

• Kierownik kilku grantów Komitetu Badań Naukowych, w tym projektu celowego zamawianego KBN-PCZ-006-21 (2000-2003), ustanowionego na wniosek Ministerstwa Środowiska
• Kierownik projektu zamawianego przez Ministerstwo Środowiska, finansowanego przez NFOŚiGW, umowa Nr 862/2005/Wn-07/FG-bp-tx/D „Kompleksowa interpretacja głębokiej struktury skorupy ziemskiej na całym obszarze eksperymentu sejsmicznego CELEBRATION 2000”, Instytut Geofizyki PAN, 2005-2008.
• Kierownik projektu zamawianego przez Ministerstwo Środowiska, finansowanego przez NFOŚiGW, umowa Nr 872/2005/Wn-07/FG-bp-tx/D „Sejsmiczne badania refrakcyjne struktury skorupy ziemskiej obszaru przedsudeckiego i Sudetów”, Instytut Geofizyki PAN, 2005 – 2008.
• Kierownik interdyscyplinarnego Projektu Badawczego Zamawianego PBZ-KBN-108/PO4/2004 pt. „Struktura, ewolucja i dynamika litosfery, kriosfery i biosfery w europejskim sektorze Arktyki oraz w Antarktyce”.
• Udział w programie międzynarodowym o zasięgu światowym pt. PLATE TECTONICS AND POLAR GATEWAYS IN EARTH HISTORY, IPY Cluster 77 (IPY – International Polar Year 2007-2008). Kierownik polskiego zespołu.
• Inicjator i kierownik dwóch projektów:
  • Rozpoznanie budowy geologicznej i struktury skorupy ziemskeiej metodami głębokich sejsmicznych profilowań refleksyjnych oraz refrakcyjno-tomograficzno-refleksyjnego profilowania sejsmicznego na profilu regionalnym zlokalizowanym na obszarze Lubelszczyzny i południowego Podlasia. Projekt Nr 705/2009/Wn-07/FG-BP-TX/D finansowany przez Narodowy Fundusz Środowiska i Gospodarki Wodnej na wniosek Ministra Środowiska.
  • Projekt badawczy prac sejsmicznych 2D na profilu transkarpackim, granica państwa-Sanok-Józefów metodą refleksyjną refleksyjną i refrakcyjną, dla rozpoznania układu strukturalnego pokrywy osadowej i krystalicznego kompleksu skorupy ziemskiej. Projekt zrealizowany przez Konsorcjum Naukowo-Przemysłowe z udziałem:  PGNiG S.A., GEOFIZYKA Toruń Sp z o.o. i Instytutu Geofizyki PAN jako lidera Konsorcjum, z finansowaniem pozabudżetowym, ze środków przemysłu naftowego.

Obydwa profile sejsmiczne, zrealizowane w ramach dwóch wymienionych projektów, stanowią jeden transekt sejsmiczny POLCRUST 01, o długości 240 km, pierwsze tego typu przedsięwzięcie badawcze w Polsce, o unikalnym znaczeniu.

Członkostwo w organizacjach

1968 -	Komitet Geofizyki PAN
1989 -	Komitet Narodowy ds. Współpracy z Międzynarodową Unią Geodezji i Geofizyki, przewodniczący 1983-1989, członek Prezydium  1989 – obecnie
1980 -	Komitet Badań Polarnych przy Prezydium PAN, wiceprzewodniczący 1991-1999, przewodniczący 1999-2007, członek Prezydium  2007 – obecnie
1992 - 2001	Członek ścisłego kierownictwa europejskiego projektu EUROPROBE przy Europejskiej Fundacji Nauki w Strasburgu i Brukseli (członek 9-osobowego Steering Committee i Management Committee)
1993 - 2005	Przewodniczący Rady Geologicznej przy Ministrze Środowiska
1994 -	Członek Rady Redakcyjnej Polish Polar Research
1995 - 1998	Member of the Earth Sciences Panel for TRR Networks EC, Brussels
1995 -	Założyciel i Prezes Stowarzyszenia dla Głębokich Badań Geologicznych
2000 - 2007	Komitet Narodowy przy Prezydium PAN ds. Scientific Committee on Antarctic Research oraz International Arctic Scientific Committee, przewodniczący
2001 - 2014	Przedstawiciel PAN w European Polar Board, ESF, Strasbourg, Brussels (Europejska Rada Polarna) wiceprzewodniczący 2004-2007
2015 -	Przedstawiciel PAN w European Polar Board – Expert Committee for EUROPEAN COMMISSION, Hage, Brussels
2003 - 2012	Komitet Narodowy ds. Współpracy z Europejską Fundacją Nauki (ESF) przy Prezydium PAN, wiceprzewodniczący 2007-2012
2006 -	Komitet Narodowy ds. Traktatów Polarnych przy Prezydium PAN (Arctic Council, Antarctic Treaty), przewodniczący
2006 - 2011	Polski Komitet ds. 4-Międzynarodowego Roku Polarnego 2007 – 2009 przy Prezydium PAN (Polish National Committee for 4 International Polar Year), przewodniczący
2009 - 2010	Międzywydziałowy Zespół Ekspercki PAN ds. Badań Polarnych, przewodniczący
2011 -	POLAR TASK FORCE MSZ RP (integracja aktywności resortów gospodarczych, MNISW i PAN w polarnych regionach Ziemi, członek
2014 -	Członek Komisji Rewizyjnej PAN

Rady naukowe

1970	Nagroda Wydziału III PAN
1974	Nagroda zespołowa PAN (kierownik zespołu)
1976	Nagroda Państwowa I-go Stopnia w dziedzinie nauki, zespołowa (kierownik zespołu)
1980	Odznaka, Zasłużony dla Górnictwa Naftowego i Gazownictwa, przyznana przez Zjednoczenie Górnictwa Naftowego i Gazownictwa
1980, 1983, 1986	Nagrody PAN, zespołowe (kierownik zespołu)
1997	Nagroda Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa
2003	Nagroda Prezesa Rady Ministrów za całokształt dorobku naukowego
2013	Medal 60-lecia Instytutu Geofizyki PAN za działalność naukową i organizacyjną

Odznaczenia państwowe

 

1973	Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
1998	Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski

Wazniejsze publikacje

• Guterch A., Grad M., Keller G.R., and Brückl E., 2015.
  Crustal and Lithospheric Structure between the Alps and East European Craton from Long Range Controlled Source Seismic Experiments.
  in Treatise on Geophysics, Editor-in-Chief Gerald Schubert (Los Angeles), vol 1, Editors Barbara Romanowicz and Adam Dziewoński (Berkeley, Cambridge, USA), Elsevier (1 -35).
• Malinowski M., Guterch A., Narkiewicz M., Probulski J., Maksym A., Majdański M., Środa P., Czuba W., Gaczyński E., Grad M., Janik T., Jankowski L., Adamczyk A., 2013.
  Deep seismic reflection profile in Central Europe reveals complex pattern of Paleozoic and Alpine accretion at the East European Craton margin.
  Geophysical Research Letters, 40, 1-6, doi: 10.1002/grl.50746.
• Czuba W., Grad M., Mjelde R., Guterch A., Libak A., Krüger F., Murai Y., Schweitzer J and the IPY Project Group, 2010.
  Continent –ocean transition across a trans-tensional margin segment: of Bear Island, Barents Sea.
  Geophys. J. Int. , doi: 10.1111/j.1365-246X.2010.04873.x.
• Guterch A., Zespół Ekspercki, 2010.
  Polskie Badania Polarne. Potencjał Intelektualny, Instytucjonalny i Osobowy. „Refleksje nad stanem wybranych obszarów nauki w Polsce w Ocenie Zespołów Integracyjnych i Integracyjno-Eksperckich PAN”.
  PAN, Warszawa, 615-696.
• Grad M., Guterch A., 2010.
  Struktura litosfery i geodynamika Europy Centralnej w świetle eksperymentów sejsmicznych POLONAISE’97, CELEBRATION 2000, ALP 2002 i SUDETES 2003.
  POLSKIE I ŚWIATOWE OSIĄGNIĘCIA NAUKI, NAUKI  O ZIEMI. KAPITAŁ LUDZKI, Unia Europejska, Europejski Fundusz Społeczny, Gliwice, 109-157.
• Guterch A., Wybraniec S., Grad M., Chadwick R.A., Krawczyk C.M., Ziegler P.A., Thybo H., De Vos W., 2010.
  Crustal structure and structural framework.
  in Doornenbal J.C. and Stevenson A.G. (editors), Petroleum Geological Atlas of the Southern Permian Basin Area, EAGE Publications b.v. (Houten), pp. 11-23.
• Grad M., Guterch A., Mazur S., Keller G.R., Špičák A., Hrubcová P., Geissler W.H., 2008.
  Lithospheris structure of the Bohemian Massif and adjacent Variscan belt in central Europe based on profile S01 from the Sudetes 2003 experiment.
  J. Geophys. Res., 113, B10304, doi: 10.1029/2007JB005497.
• Brückl E., Behm M., Decker K., Grad M., Guterch A., Keller G.R., Thybo H., 2007.
  Crustal structure and active tectonics in the Eastern Alps
  Tectonophysics, 29, TC2011, doi: 10.1029/2009TC002491.
• Grad M., Guterch A., Keller G.R., POLONAISE’97 and CELEBRATION 2000 Working Groups, 2007.
  Variations in litospheric structure across the margin of Baltica in Central Europe and the role of the Variscan and Carpathian orogenies.
  The Geological Society of America Memoir, 200, 341-356.
• Guterch A., Grad M., Keller G.R., 2007.
  Crust and Litospheric Structure – Long Range Controlled Source Seismic Experiments in Europe.
  in Treatise on Geophysics, Editor-in-Chief G. Schubert (Los Angeles),vol 1, Editors B. Romanowicz and A. Dziewoński (Berkeley, Cambridge, USA), Elsevier, 533-558.
• Grad M., Guterch A., Keller G.R., Janik T., Hegedüs E., Vozár J., Ślączka A., Tiira T., Yliniemi J., 2006.
  Litospheric structure beneath trans-Carpathian transect from Precambrian Platform to Pannonian basin. CELEBRATION 2000 seismic profile CEL05.
  J. Geophys. Res. 111 (B03301), doi: 10.1029/2005JB003647.
• Guterch A., Grad M., Špičák A., Brückl E., Hegedüs E., Keller G.R., Thybo H., CELEBRATION 2000, Alp 2002, SUDETES 2003 Working Groups, 2003.
  An overview of recent seismic refraction experiments in Central Europe.
  Studia Geophysica et Geodaetica, 47, 651-657.
• Grad M., Guterch A., Mazur S., 2002.
  Seismic refraction evidence for crustal structure in the central part of the Trans-European Suture Zone in Poland in Paleozoic Amalgamation of central Europe.
  edited by J.A. Winchester, T.C. Pharaoh and J. Verniers, Geological Society, London, Special Publications, 201, 295-309.
• Guterch A., Grad M., Keller G.R.m CELEBRATION 2000 Organizing Committee, 2001.
  Seismologists Celebrate the New Millenium with an Experiment in Central Europe.
  EOS Trans. AGU, 82, (45), 529, 534-535.
• Guterch A., Grad M., Keller G.R., Posgay K., Vozár J., Špičák A., Brückl E., Hajnal Z., Thybo H., Selvi O., (Project leaders), 2000.
  CELEBRATION 2000: the largest seismic refraction experiment ever carried, involving geoscientists from twelve European countries, Canada and USA.
  in D.G. Gee and J.M. Artemieva (editors), EUROPROBE 1992-2000, European Science Foundation Report, Strasbourg, pp. 6-7.
• Grad M., Janik T., Yliniemi Y., Guterch A., Luosto U., Tiira T., Komminaho K., Środa P., Höing K., Makris J., Lund C.-E., 1999.
  Crustal structure of the Mid-Polish Trough beneath the TTZ seismic profile.
  Tectonophysics, 314, (1-3), 145-160.
• Guterch A., Grad. M., Thybo H., Keller G.R., POLONAISE ‘97 Working Group, 1999.
  POLONAISE ’97 ndash; international seismic experiment between Precambrian and Variscan Europe in Poland.
  Tectonophysics, 314, 101-121.
• Grad M., Shiobara H., Janik T., Guterch A., Shimamura H., 1997.
  Crustal model of the Bransfield Rift, West Antarctica, from detailed OBS refraction experiments.
  Geophysical Journal International, 130, 506-518.
• Guterch A., Grad M., Janik T., Materzok R., Luosto U., Yliniemi J., Lück E., Schulze A., Förste K., 1994.
  Crustal structure of the transition zone between Precambrian and Variscan Europe from new seismic data along LT-7 profile (NW Poland and eastern Germany).
  C.R. Acad. Sci. Paris, serie II, 319, 1489-1496.
• Grad M., Guterch A., Janik T., 1993.
  Seismic structure of the lithosphere across the zone subducted Drake plate under the Antarctic plate, West Antarctica.
  Geophysical Journal International, 115, 586-600.
• Grad M., Guterch A., Lund C.-E., 1991.
  Seismic models of the lower lithosphere beneath the southern Baltic Sea between Sweden and Poland.
  Tectonophysics, 189, (1-4), 219-227.
• Sellevoll M.A., Duda S.J., Guterch A., Pajchel J., Perchuć E., Thyssen F., 1991.
  Crustal structure in the Svalbard region from seismic measurements.
  Tectonophysics, 189, Number 1-4, 55-71 (SEIS).
• Guterch A., Grad M., Materzok R., Perchuć E., 1986.
  Deep structure of the Eart’s crust in the contact zone of the Palaeozoic and Precambrian platforms in Poland (Tornquist – Teisseyre zone)
  In; D.A. Galson, St. Mueller (ed), The European Geotraverse, Part 2, Tectonophysics, 128, 251-279.
• Luosto U., Lanne E., Korhonen H., Guterch A., Grad M., Materzok R., Perchuć E., 1984.
  Deep structure of the Earth’s crust on the SVEKA profile in central Finland.
  Annales Geophysicae, 2, (5), 559-570.
• Guterch A., Pajchel J., Perchuć E., Sellevoll M.A., 1982.
  Seismic crustal studies on Spitsbergen 1978. The Central Profile.
  in: Geophysical Research on Spitsbergen, University of Bergen, Seismological Observatory, 33-62.
• Guterch A., 1970.
  Kinematics and Dynamics of Seismic Waves in Selected Heterogeneusly Stratified Models of the Continental Earth’s Crust.
  Publications of the Institute of Geophysics, Polish Academy of Sciences, PWN, Warsaw (1-76 and 76 Figures).

Spis publikacji Zakładu >>>