Odbiory tematów statutowych z 2022 roku
Po czterech latach przerwy w organizacji odbiorów tematów statutowych na żywo nareszcie mogliśmy się spotkać w siedzibie Instytutu i wysłuchać informacji o najważniejszych osiągnięciach naukowych z zeszłego roku. Spotkania trwały cztery dni: 6-9 marca 2023 r.
Tegoroczne spotkanie rozpoczął Dyrektor ds. Naukowych Prof. Mariusz Majdański, który koordynował organizację odbiorów. Następnie Pani Dyrektor Prof. Beata Orlecka-Sikora poinformowała zebranych o wynikach ewaluacji jednostki, w tym o procesie odwołania od decyzji Ministerstwa. Omówiła również trzy kryteria oceny: doskonałość naukową, realizację projektów oraz działalność na rzecz społeczeństwa i gospodarki. Dzięki odwołaniu udało się zwiększyć nasz końcowy wynik, ale Ministerstwo nie zgodziło się na zmianę kategorii. Mimo że nasz Instytut znajduje się na pierwszej pozycji wśród wszystkich instytucji w Polsce zajmujących się naukami o Ziemi, finalnie otrzymaliśmy kategorię A. Aby mieć szansę na kategorię A+, musimy przede wszystkim poprawić wynik w pierwszym kryterium (doskonałość naukowa), czyli publikować w najlepszych czasopismach.
Następnie rozpoczęła się prezentacja osiągnięć grupy Geosystem processes. Prof. Aleksander Pietruczuk podkreślił, że do rozwoju badań w tym obszarze potrzebne są zarówno dobrej jakości dane pomiarowe, jak i odpowiednie moce obliczeniowe, dostęp do baz danych, ale także niezwykle ważni są ludzie i nowe pomysły. Prof. Pietruczuk zaprezentował krótko wszystkie osiągnięcia w obszarze Geosystem processes, a następnie zaprezentowano 4 wybrane osiągnięcia:
- Prediction of numerically modeled earthquakes using supervised machine learning – prezentacja dr. Piotra Klejmenta
- Development of seismic process before the M 8.3 Illapel, Chile, 2015 Earthquake observed in an equivalent dimension space – prezentacja dr. Yaseena Mahmooda
- Methods for qualitative and quantitative assessment of the transformation of pore geometry of a rock as a result of karstification – prezentacja prof. Mariusza Białeckiego
- Effect of exopolymer gels on the viscoelasticity of mucus-rich saltwater and settling dynamics of particles – prezentacja prof. Magdaleny Mrokowskiej
Po prezentacji osiągnięć rozpoczęła się dyskusja, w której wzięli udział naukowcy w Instytucie oraz członkowie Międzynarodowej Rady Doradczej. W drugiej części spotkania zaprezentowano dwa obserwatoria geofizyczne. Dr Marek Kubicki zaprezentował działalność obserwatorium w Świdrze, a dr Jan Reda opowiedział o Centralnym Obserwatorium Geofizycznym w Belsku.
We wtorek, 7 marca, grupa Earth Structure and Georesources została zaprezentowana przez prof. Rafała Szaniawskiego, który scharakteryzował krótko badania prowadzone w ramach tego obszaru. Następnie zaprezentowano szerzej trzy wybrane osiągnięcia:
- Complex origin of the palaeomagnetic record in Neoproterozoic rocks of NE Svalbard – prezentacja prof. Krzysztofa Michalskiego
- Seismic Lithospheric Research – prezentacja online Somayeh Abdollahi
- High resolution imaging of subduction zone using Ocean Bottom Nodes and Streamer Data - prezentacja dr. Andrzeja Górszczyka
Druga część spotkania była poświęcona prezentacji laboratoriów. Laboratorium magnetyczne EPOS PL, otwarte w 2019 r., zostało zaprezentowane przez dr. Tomasza Wernera. Następnie prof. Magdalena Mrokowska opowiedziała o badaniach prowadzonych w laboratorium hydrodynamicznym. Oba laboratoria zlokalizowane są w siedzibie Instytutu w Warszawie. Ostatnie z prezentowanych laboratoriów – laboratorium mineralogiczne GEOBELA (Geoprocessing Belsk Laboratory) znajduje się w Belsku. Jest to najmłodsze laboratorium, które powstało w połowie 2021 roku w ramach projektu Poles Together. Jego kierownikiem jest prof. Monika A. Kusiak. Temat laboratoriów wywołał żywą dyskusję dotyczącą możliwość komercyjnego wykorzystania możliwości, jakie dają nasze laboratoria. Poruszono również kwestię obsługi technicznej oraz regulacji formalno-prawnych.
Spotkanie w środę, 8 marca, rozpoczęło się od prezentacji dwóch stacji polarnych. Włodzimierz Sielski zaprezentował działania Polskiej Stacji Polarnej Hornsund na Spitsbergenie w 2022 r. W dyskusji podniesiono również temat monitoringów prowadzonych na stacji. Następnie Prof. Marek Lewandowski zaprezentował Polską Stację Antarktyczną im. A.B. Dobrowolskiego, do której po ponad 40 latach w 2022 r. dotarła ekspedycja z naszego Instytutu: Marek Lewandowski (kierownik wyprawy), Monika A. Kusiak, Wojciech Miloch i Adam Nawrot. Celem wyprawy, organizowanej przez pięć lat, była rewitalizacja i reaktywacja bazy.
Druga część spotkania była poświęcona osiągnięciom grupy Geohazard. Prof. Łukasz Rudziński podkreślił, jak ważne są badania prowadzone w ramach tego obszaru dla społeczeństwa i gospodarki. Wskazał kilka przykładów współpracy z podmiotami komercyjnymi i instytucjami zewnętrznymi, m.in. KGHM S.A., PIG-PIB, Państwową Agencją Atomistyki, Orlenem czy kopalnią Bogdanka. Następnie zaprezentowano 5 wybranych osiągnięć:
- Assessing Catchment Sediment Yield and Siltation Impacts on Reservoir Capacity under Land Cover/Use Changes: the Case Study of the Fincha Dam, Ethiopia – prezentacja prof. Michaela Nonesa
- Integrated geophysical imaging in the landslide studies - a case study from Outer Carpathians, Poland – prezentacja online dr. Artura Marciniaka
- Application of focal plane directions for estimating ground motion models with general regression neural networks. – prezentacja dr. Jana Wiszniowskiego
- Identification of Fe phases bonding heavy metals in street dust and study of the magnetic properties of PM10 and PM2.5 collected on filters – prezentacja dr. Tomasza Wernera
- Exposure to solar UV radiation of Polish teenagers after the first COVID-19 lockdown in March–April 2020 – prezentacja prof. Janusza Krzyścina
W czwartek, 9 marca, zaprezentowano osiągnięcia grupy Climate change and Polar Research. Tę część spotkania moderował Prof. Mateusz Moskalik. Zaprezentowano 7 wybranych osiągnięć:
- Poles together – missing links between Arctic and Antarctic early Earth records – prezentacja prof. Moniki A. Kusiak
- Rate of tectonic plates movement in Neoproterozoic true wander hyphotesis – prezentacja prof. Krzysztofa Michalskiego
- Cryoseismology in Hornsund: glacial seismicity and mechanical properties of ice – prezentacja dr. Wojciecha Gajka
- Understanding and monitoring glacier-ocean interactions: progress made, lessons learned, and what is coming next – prezentacja dr. Oskara Głowackiego
- Applied remote sensing and geophysical imaging in recognition of the changes of the water balance in High Arctic catchments – prezentacja prof. Marzeny Osuch
- Is there a capacity for cryospheric research at IG PAS? – prezentacja dr. Adama Nawrota
- Human and climate impacts on drought dynamics and vulnerability – prezentacja dr Emilii Karamuz
W drugiej części spotkania dr Agata Goździk zaprezentowała aktywności realizowane przez Dział Komunikacji Naukowej i Edukacji oraz zaprosiła do współpracy przy webinariach i podcastach GEOGADKI. Następnie prof. Majdański podsumował działalność całego Instytutu, pokazując strukturę zatrudnienia, liczbę i punktację publikacji, liczbę projektów w podziale na Zakłady. Dodatkowo przypomniał o specjalnych wyróżenianiach, które były wręczane w zeszłym roku: stypendium prof. kacpra Rybickiego dla dr. Oskara Głowackiego oraz Medal im. Dziewońskiego dla Prof. Piotra Głowackiego. Wspomniał również o dwóch osiągnięciach, jakimi było dotarcie do ostatniego etapu w konkursach ERC (dr Dariusz Baranowski) oraz MAESTRO (prof. Monika Kusiak).
Na zakończenie tegorocznych odbiorów wręczono Nagrody Dyrektora IGF PAN. Cztery nagrody indywidualne wręczono:
- prof. Monice Kusiak
- prof. Stanisławowi Lasockiemu
- dr hab. inż. Marzenie Osuch, prof. PAN
- dr Agacie Goździk
oraz dwie nagrody grupowe dla:
- dr. hab. Janusza Jarosławskiego, prof. Janusza Krzyścina oraz dr. Artura Szkopa
- dr. hab. Łukasza Rudzińskiego, Mariusza Chmielewskiego, mgr Justyny Dobieszewskiej, mgr Izabeli Dobrzyckiej, mgr. Jakuba Kokowskiego, Kaja Michałowskiego, dr. Janusza Mirka, Witolda Olszewskiego, mgr Beaty Plesiewicz, mgr. Mieczysława Rekowskiego, mgr Małgorzaty Rudnickiej, mgr. Leopolda Stempowskiego, dr. Jana Wiszniowskiego, mgr. Marcina Zimnego