Badania interakcji między lodowcami a morzem na Spitsbergenie - nowy projekt w Zakładzie Badań Polarnych i Morskich
Projekt "Badania wzajemnych oddziaływań pomiędzy lodowcami i morzem z wykorzystaniem naturalnego laboratorium fiordu Hornsund na Spitsbergenie" otrzymał finansowanie w ramach konkursu Narodowego Centrum Nauki i będzie realizowany w Instytucie Geofizyki PAN. Celem badań jest analiza procesów cielenia i podwodnego topnienia lodowców uchodzących do morza oraz ich wpływu na środowisko oceaniczne. Dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technik pomiarowych, w tym podwodnej akustyki, projekt pozwoli lepiej zrozumieć mechanizmy rozpadu lodowców i ich konsekwencje dla globalnego klimatu.
Arktyka ociepla się czterokrotnie szybciej niż reszta planety, co powoduje gwałtowne topnienie pokryw lodowych. Wpływa to nie tylko na poziom mórz i oceanów, ale także na globalne systemy pogodowe i obieg wody na Ziemi. Szczególnie istotnym, a jednocześnie słabo poznanym zjawiskiem jest interakcja pomiędzy lodowcami uchodzącymi do morza a coraz cieplejszym oceanem. Procesy te zachodzą w ekstremalnych warunkach – z dala od cywilizacji, w surowym arktycznym klimacie i przez część roku w całkowitej ciemności.
Fiord Hornsund na Spitsbergenie stanowi idealne „naturalne laboratorium” do badania tych interakcji. Polska Stacja Polarna, zlokalizowana w tym regionie, zapewnia nie tylko wsparcie logistyczne, ale także unikalne dane z długoterminowego monitoringu procesów zachodzących na lodowcach, w oceanie i atmosferze. W ramach projektu badane będą różne zatoki lodowcowe fiordu, które – mimo bliskiego położenia – znacząco różnią się warunkami środowiskowymi. To pozwoli na dogłębną analizę mechanizmów cielenia i topnienia podwodnego w różnych warunkach oceanicznych.
Jednym z kluczowych elementów projektu będzie wykorzystanie zaawansowanych technik pomiarowych, takich jak długoterminowy monitoring podwodnych dźwięków. Odgłosy powstające podczas odrywania się gór lodowych i wytapiania lodu pod powierzchnią wody dostarczą cennych informacji o tempie i mechanizmach zaniku lodowców.
Cele projektu:
- Zbadanie procesów rozpadu lodowców na granicy z morzem w różnych zatokach fiordu Hornsund oraz ich przyczyn i skutków.
- Określenie zmian zachodzących na styku lodowiec-morze podczas nocy polarnej.
- Analiza współzależności między procesami cielenia i podwodnego topnienia oraz ich wpływu na środowisko oceaniczne.
Czas trwania projektu: 1 marca 2025 –
Całkowity budżet: 3 497 862 zł
Kierownik projektu: dr hab. Oskar Głowacki
Zakładane rezultaty:
- Opracowanie nowych metod monitorowania procesów cielenia lodowców za pomocą podwodnej akustyki.
- Lepsze zrozumienie interakcji między lodowcami a oceanem, co pozwoli na skuteczniejsze przewidywanie tempa ich zaniku.
- Wzbogacenie wiedzy na temat skutków ocieplenia klimatu w rejonach polarnych oraz ich wpływu na globalne zmiany środowiskowe.
Wyniki projektu przyczynią się do lepszego zrozumienia i przewidywania tempa rozpadu lodowców na świecie, co jest kluczowe dla monitorowania zmian klimatycznych i ich skutków w skali globalnej.
